Van dokter tot doelwit

2024 was het dodelijkste jaar ooit voor hulpverleners in oorlogsgebied. Hoe garanderen we de veiligheid van medisch personeel in de landen waar zij het hardst nodig zijn?

Op 3 oktober 2015 kwamen er in Kunduz 42 mensen om het leven bij een Amerikaanse luchtaanval op een ziekenhuis van Artsen Zonder Grenzen. De slachtoffers waren uitsluitend zorgverleners en patiënten. Tien jaar na dit dodelijke bombardement gaan we in gesprek over de veiligheid van zorgverleners, ziekenhuizen en patiënten in oorlogsgebied.

Want de situatie verslechtert in rap tempo. Steeds vaker zijn hulpverleners, soms zelfs bewust, doelwit. 2024 was het dodelijkste jaar tot nu toe. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) registreerde vorig jaar 1635 aanvallen op gezondheidscentra, met 937 doden – hulpverleners dan wel patiënten – en 1774 gewonden tot gevolg. Met name in Gaza en Soedan, waar de meeste hulpverleners omkwamen, is medische hulp bieden een levensgevaarlijke onderneming. Met als gevolg dat zieke kinderen, zwangere vrouwen en oorlogsgewonden niet de zorg krijgen die ze nodig hebben.

Voorlopige gegevens wijzen er volgens Unicef op dat het jaar 2025 nóg dodelijker dreigt te worden voor hulpverleners als er niet wordt ingegrepen.

Hoe heeft het zover kunnen komen? Met welke diplomatieke, politieke, juridische, en andere middelen kunnen we daders ter verantwoording roepen? En welke stappen kan Nederland zelf zetten ter bescherming van hulpverleners? Kunnen we de daders van oorlogsmisdaden bestraffen in het Nederlandse rechtssysteem?