Verzetsvrouwen vlak na de oorlog

De afgelopen jaren is er meer en meer aandacht gekomen voor de rol van vrouwen in het verzet tijdens de tweede wereldoorlog. Maar hoe verging het hun in de periode daarna? Op deze avond lichten toonaangevende historici toe wat er met deze vrouwen gebeurde na 5 mei 1945.

Op 5 mei 1945 eindigde in Nederland en Europa de oorlog. Na vijf zware jaren konden mensen uit het verzet eindelijk weer openlijk over straat. Binnen dit verzet speelden vrouwen een significante rol, een realisatie die pas vrij recentelijk breed gedragen is. Maar hoe verging het deze verzetsvrouwen vlak na de oorlog? Zorgde hun rol in het verzet voor een emancipatoire werking? Kregen ze het respect dat verwacht zou kunnen worden? Hoe gingen ze om met hun ervaringen?

Op deze vragen gaan historici Agnes Cremers, Anna Boogaard en Rianne Oosterom dieper in. Elk hebben de afgelopen jaren onderzoek gedaan naar verzetsvrouwen. Vanavond zullen ze het verhaal van één verzetsvrouw nemen en dieper ingaan op de chaotische periode na de bevrijding. Na de lezingen zullen zij met elkaar in gesprek gaan onder begeleiding van Frédérique Arnold. Mark Bergsma, collega van Agnes Cremers, schuift hierbij ook aan.

Deze avond wordt georganiseerd in het kader van de tentoonstelling Bevrijd! En Nu? bij het Noord-Hollands Archief in Haarlem, en mede mogelijk gemaakt door het V-Fonds, het NOT-fonds en de Gemeente Haarlem.

Over de sprekers

Rianne Oosterom is historica en journalist bij dagblad Trouw. In 2019 verscheen van haar hand het boek Moffenmeiden bij uitgeverij Meulenhoff. Het gaat over vrouwen die in de Tweede Wereldoorlog omgingen met Duitse soldaten en tijdens de bevrijdingsfeesten werden kaalgeschoren. Ze werkt nu aan een nieuw boek over vrouwen in het gereformeerde verzet, met name rond de illegale krant Trouw. Vanwege de verhalen die ze publiceerde over deze vrouwen werd ze in 2024 benoemd tot ‘Meesterverteller’ door de Stichting Verhalende Journalistiek.

Mark Bergsma en Agnes Cremers zijn historici. Zij zijn oprichter en eigenaar van Van Gisteren, een bureau voor publiekshistorische projecten en schreven samen het boek Verzetsvrouwen. Een onderbelichte geschiedenis. Samen onderzochten ze de netwerken waarin verzetsvrouwen opereerden en legden bloot hoe de vrouwen al dan niet in de geschiedschrijving zijn beland. Wie kreeg erkenning en wie niet? Hiermee doorbreken ze het hardnekkige narratief dat verzetswerk in de Tweede Wereldoorlog voornamelijk door mannen werd gedaan en brengen ze een ode aan de vele vergeten vrouwen uit de illegaliteit.

Anna Eva Boogaard is docent moderne geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam en schrijver. Zij is gespecialiseerd in de geschiedenis van het verzet tijdens de Tweede Wereldoorlog en in het bijzonder daarin de rol van vrouwen. Dit najaar verschijnt haar boek De Kriterion-meisjes. Amsterdamse studentes in het verzet over vrouwen uit het studentenverzet bij de Arbeiderspers.

Frédérique Arnold (moderator) is een freelance presentatrice, moderator, theatermaker en actrice. Als theatermaker focust Arnold zich op onderbelichte verhalen en combineert ze historische diepgang met persoonlijke betrokkenheid. In het kader van Theater Na De Dam maakt en speelt ze in mei 2025 haar nieuwste kleinkunstvoorstelling De Lijst, over de rol van vrouwen in verzet in WOII.