Paradigma: De ontkenning van de dood

In De ontkenning van de dood (1973) pakt Ernest Becker de grootste leugen van het menselijk bestaan aan: dat we onsterfelijk zouden zijn. Volgens de Amerikaanse antropoloog beschermt de gehele beschaving zich voortdurend tegen het besef dat de dood onontkoombaar is. Hij analyseert deze ontkenning op psychologische, filosofische en cultuurkritische wijze. Ironisch genoeg kreeg Becker zelf pas postuum brede erkenning. Twee maanden nadat hij in 1974 overleed aan kanker, won hij de Pulitzerprijs voor De ontkenning van de dood.

Over zijn gedachtegoed gaan schrijver Arnon Grunberg en filosoof Marli Huijer met elkaar in gesprek. Met kunstenaar Babs Bakels doen wij een poging om de dood onder ogen te zien. Babs Bakels en Vibeke Mascini onderzochten of er een alternatief is voor doodsontkenning? In This body that once was you lieten zij bezoekers zittend in een veld van verneveld menselijk botstof hun eigen dood en ontbinding visualiseren. Onderzoek van prof. dr. Enny Das van de Radboud Universiteit bevestigt de missie van de kunstenaars: dat het toelaten van doodsangst een andere blik op dood en leven mogelijk maakt.

Over Paradigma
In de Paradigmareeks selecteren De Groene Amsterdammer en Uitgeverij Athenaeum invloedrijke non-fictie uit de vorige eeuw waar we nu op moeten teruggrijpen. De thema’s die deze schrijvers belichten zijn actueler dan ooit, maar de boeken zijn vaak vergeten of onverkrijgbaar. Daarom geven ze deze boeken opnieuw uit en voorzien ze van een voorwoord van een hedendaagse denker. Eerdere avonden gingen over boeken van Rachel Carson, Edward Saïd, Friedrich Hayek, Michael Young en Elias Canetti.

Sprekers

Arnon Grunberg is een van de succesvolste Nederlandse schrijvers, zowel in binnen- als buitenland. Hij heeft een onvoorstelbare productie: van romans, toneelstukken, essays tot vele columns in verschillende bladen en kranten. Tot zijn bekendste boeken behoren Blauwe maandagen (1994) en Tirza (2006). Hiervoor ontving hij de literaire P.C. Hooftprijs 2022 en de Johannes Vermeer Prijs 2022.

Marli Huijer is emeritus hoogleraar publieksfilosofie aan de Erasmus Universiteit Rotterdam en voorzitter Stichting Maand van de Filosofie. Van 2015 tot 2017 was ze Denker des Vaderlands. Zij is opgeleid tot filosoof en arts en promoveerde op het late werk van Foucault. Van haar hand verschenen o.a. De toekomst van het sterven (2022).

Babs Bakels studeerde beeldende kunst en kunstgeschiedenis. Ze was medeoprichter en curator van Uitvaart Museum Tot Zover, is kunstenaar en publiceert over funeraire cultuur. In 2021 maakte ze de VPRO-podcast Kassiewijle. In 2023 was Bakels artist in residence bij het Koninklijk Nederlands Instituut in Rome en werkt sindsdien aan een kunstproject over de juridische transformatie van een osteo-archeologische collectie in Rome.