Op het laatst krijgen we met z’n allen donderop
Dit programma wordt mede mogelijk gemaakt door het Lira fonds.
Bea Vianen (1935–2019) geldt als een van de belangrijkste Surinaams-Nederlandse auteurs van de twintigste eeuw. Met haar debuut Sarnami, hai (1969) werd ze de eerste Surinaamse vrouw die in Nederland bij een grote uitgeverij publiceerde. Haar romans, poëzie en reisverhalen verkennen de spanningen tussen vrijheid en onvrijheid binnen koloniale, religieuze en etnische structuren. Later verschoof haar stijl naar fragmentarisch en associatief werk, waarin vervreemding en ontheemding centraal lijken te staan. Dat experiment werd soms gemakzuchtig weggezet als “paranoïde”, waarmee het vernieuwende en existentiële karakter van haar schrijven uit zicht raakte.
In de huidige context, waarin de literaire canon herzien wordt en de waarde van stemmen uit de twintigste eeuw opnieuw wordt afgewogen, blijkt Vianens werk voor sommige hedendaagse schrijvers waardevol en inspirerend. Er is al een kleine opleving waarbij twee van Vianens romans zijn heruitgegeven door Cossee en Thalia Ostendorf werkt aan een biografie. Het werk van Vianen weerspiegelt thema’s die nog altijd actueel en urgent zijn: migratie, identiteit, macht, verzet, de zoektocht naar vrijheid en de prijs van buitenstaanderschap.
Op vrijdag 12 december 2025 brengt Perdu een veelzijdig programma dat Vianens werk vanuit verschillende perspectieven belicht. Schrijvers en dichters reflecteren op haar literaire nalatenschap en laten zien hoe haar teksten nu nog doorwerken.
Met bijdragen van:
Thalia Ostendorf, literatuurwetenschapper, vertaler en medeoprichter van Uitgeverij Chaos, deed als postdoc aan de Universiteit van Amsterdam onderzoek naar Surinaamse literatuur en postkoloniale archieven. Zij zal nieuw onderzoek en biografische inzichten delen over Vianens leven en literaire ontwikkeling.
Simone Atangana Bekono, dichter en schrijver, schrijft speciaal voor deze avond nieuw poëtisch werk, geïnspireerd door Vianens poëzie.
Dominique van Varsseveld is VPRO-redacteur en schrijft o.a. voor NRC. Ze schreef het voorwoord bij de heruitgave van Cossee van Vianens roman Strafhok, en dook in haar leven voor ‘Surinaamse schrijvers – de weg naar een onafhankelijke literatuur’ in het Literatuurmuseum. Ze zal reflecteren op het proza van Vianen buiten de kaders die haar destijds beperkten.
Dewi de Nijs Bik, dichter en schrijver, brengt een poëtisch-essayistische reflectie op Vianens in Avenue gepubliceerde reisverhaal over Lima. Daarnaast laten we ook Vianens werk horen.
~
Simone Atangana Bekono (1991) is schrijver van poëzie en proza. Voor haar debuutbundel hoe de eerste vonken zichtbaar waren (2017) ontving ze de Poëziedebuutprijs aan Zee en het Charlotte Köhler Stipendium. Debuutroman Confrontaties (2020) werd bekroond met de Anton Wachterprijs, Beste Boek voor Jongeren en behaalde de shortlist van de Libris Literatuurprijs. De roman werd naar het Duits, Turks en Engels vertaald. Sindsdien werd ze in 2022 benoemd tot Honorary Fellow van de Universiteit van Amsterdam en publiceerde ze het Brabants Boek Present Zo hoog de zon stond (2022) en de dichtbundel Marshmallow (2024), die bekroond werd met de Jan Campertprijs.
Dewi de Nijs Bik (1990) debuteerde in 2023 als dichter en heeft een achtergrond in moderne Nederlandse letterkunde en Comparative Literature. In haar debuut Indolente gaat ze op zoek naar een taal die het gedeelde verleden tastbaar maakt – onderweg dient zich een onverwachte geschiedschrijver aan: de oester. De bundel werd genomineerd voor De Grote Poëzieprijs, de Herman de Coninckprijs en de C. Buddingh’-prijs. Momenteel doet ze bij CrossYart in Rotterdam artistiek onderzoek ter verdieping van haar eigen schrijfpraktijk, met een focus op reparatief schrijven. Daarnaast schrijft ze voor het Literatuurmuseum, waar haar dichterschap een jaar lang wordt belicht binnen de tentoonstelling “Omdat we geleefd hebben en nog steeds bestaan”, die literaire perspectieven op de Indonesische onafhankelijkheid in beeld brengt.
Thalia Ostendorf is literatuurwetenschapper, schrijver en vertaler. Ze is medeoprichter van Uitgeverij Chaos, de enige intersectionele feministische uitgeverij in Nederland. Ze promoveerde aan de University of St. Andrews (Schotland) bij de afdelingen Sociale Antropologie en Moderne Talen. In haar proefschrift onderzocht ze oorlogsliteratuur en de invloed daarvan op hedendaags vredesactivisme en herinneringspraktijken in het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten. Eerder behaalde zij een bachelor- en een researchmaster in Vergelijkende Literatuurwetenschap aan de Universiteit Utrecht, met studieverblijven aan UC Davis (Californië, VS) en de universiteit L’Orientale in Napels (Italië). Na haar promotie werkte Ostendorf als postdoctoraal onderzoeker aan de Universiteit van Amsterdam. Haar onderzoeksproject Plantation Kinships richtte zich op verwantschapsrelaties tussen mensen uit de Afrikaanse diaspora in Suriname en Nederland, wier voorouders allen tot slaaf gemaakt waren op dezelfde plantage. Dit onderzoek combineerde literatuurstudie – met bijzondere aandacht voor het werk van Edgar Cairo (1984–2000) – met veldwerk in Suriname. Momenteel werkt Ostendorf aan de biografie van de Surinaamse schrijver Bea Vianen.
Dominique van Varsseveld (Groningen, 1982) is redacteur bij OVT, het VPRO-programma over de onvoltooid verleden tijd, en journalist en recensent voor de cultuurredactie van NRC. Ze was gastcurator van de tentoonstelling Surinaamse Schrijvers in Het Literatuurmuseum, zat twee termijnen in de jury van de Boekenbon Literatuurprijs, schreef het essay voor de Prix de Rome Beeldende Kunst 2023 en publiceerde korte verhalen in De Revisor, Extra Extra Magazine en de jubileumbundel van Winternachten-Writers Unlimited. Bij Uitgeverij Querido werkt ze aan haar debuutroman.
Foto Dewi: credits Stefan Rustenburg | Foto Dominique: credits Lona Aalders
