Moslim, Nederlander, Zondebok

55 procent van de Nederlandse moslims heeft in de afgelopen 5 jaar discriminatie ervaren, zo bleek uit EU-onderzoek naar onze grondrechten. Van beledigingen op straat en het aftrekken van hoofdbedekking tot structurele uitsluiting op de arbeidsmarkt. Ook recent Nederlands onderzoek wees op de ontwrichtende maatschappelijke gevolgen van moslimdiscriminatie. Hoe kunnen we moslimdiscriminatie tegengaan?

Aan het begin van deze eeuw leidden grote gebeurtenissen – waaronder de aanslag op de Twin Towers en de moord op Theo van Gogh – ertoe dat moslims als ‘De Ander’ werden gezien. De afgelopen twintig jaar is moslimdiscriminatie steeds zichtbaarder geworden. De verkiezingswinst van de PVV heeft islamhaat verder genormaliseerd in de politiek, en de oorlog in Gaza legt extra druk op de verhoudingen binnen onze samenleving. Dat heeft niet alleen gevolgen voor moslims, maar voor de samenleving als geheel. Hoe doorbreken we de vicieuze cirkel van racisme, uitsluiting en polarisatie? En hoe beïnvloedt de constante stroom aan uitsluiting islamitische Nederlanders?

Docent burgerschap Bilal Ben Abdelkarim schreef het boek Van dankbaar naar strijdbaar: emancipatie als antwoord op extreemrechts populisme. Met hem bespreken we hoe het accent verschoven kan worden van integratie naar emancipatie. Van assimilatie naar assertiviteit. Hoe ziet dat eruit? En welke spiegel wordt Nederland daarmee voorgehouden?

Amsterdamse wethouder Touria Meliani lanceerde op 19 december 2024 een plan tegen moslimdiscriminatie. Het plan richt zich voor een groot gedeelte op de representatie van moslims. In een persoonlijk voorwoord schreef ze: ‘Het heeft lang geduurd, maar ik kan met overtuiging zeggen: ik ben Marokkaans, Nederlands, moslim en Amsterdammer.’ Wat is nodig om ervoor te zorgen dat Nederland dit ook als een vanzelfsprekende combinatie ziet?

Kashif Amin heeft meer dan twee decennia ervaring in de kunst- en cultuursector, als museumprofessional en curator. Hij adviseert diverse instellingen op het gebied van diversiteit en inclusie, onder andere namens Discriminatie.nl. Hij is een van de makers van de tentoonstelling Wij Zijn Hier – Van eerste moslims tot minaret. In 2024 was de tentoonstelling te zien in het Nationaal Archief in Den Haag en zal vanaf juni te bewonderen zijn in de Openbare Bibliotheek Amsterdam (OBA).