Het platteland in verbeelding
De uitslagen van recente verkiezingen – nationaal, regionaal en internationaal – worden geduid met verwijzingen naar een toenemende kloof tussen stad en platteland. In hoeverre draagt de culturele, sociale en politieke beeldvorming van het platteland bij aan deze kloof en de polarisatie die eruit zou voortkomen?
In dit programma stellen de redacteuren van de onlangs verschenen Open Access-collectie Rural Imaginations for a Globalized World (Brill 2025), cultuur- en mediawetenschappers Esther Peeren en Tjalling Valdés-Olmos, dat we het hedendaagse plattelandsleven ten eerste moeten herkennen en erkennen als sterk geglobaliseerd. Net als de stad is het platteland nauw betrokken bij transnationale systemen zoals kolonialisme en kapitalisme.
Kunstenaar Wapke Feenstra (mede-oprichter van het Myvillages collectief en initiator van de Rural School of Economics) en UvA historicus Peter van Dam, die bijdroegen aan de collectie, gaan in op de verschillende manieren waarop het platteland artistiek wordt weergegeven, emotioneel wordt ervaren, vanuit een bepaalde ethiek wordt vormgegeven en politiek wordt gemobiliseerd. Na een respons van UvA socioloog-politicoloog Twan Huijsmans volgt een gesprek over de mate waarin bestaande verbeeldingen de status van het platteland als geglobaliseerd erkennen of juist ontkennen, en over de vraag hoe we nieuwe verbeeldingen kunnen ontwikkelen die polarisatie tegengaan.
Over de sprekers
Peter van Dam is hoogleraar Nederlandse geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam. Hij onderzoekt hoe maatschappelijke initiatieven de wereld duurzamer probeerden te maken. De omgang met voedsel en energie staan daarbij centraal. In zijn laatste boek, Fair Trade: Humanitarianism in the Age of Postcolonial Globalization (2025), analyseert hij hoe activisten van over de hele wereld hebben geprobeerd om de wereldhandel eerlijker te maken. Zijn huidige onderzoek richt zich op pogingen om consumptie te matigen.
Wapke Feenstra is mede-initiatiefnemer van het kunstenaarscollectief Myvillages (2003) en de Rural School of Economics (2019). Het (platte)land – in al haar fysieke, mentale en sociale dimensies – is haar werkterrein. Ze wil de culturele dominantie van de urbane blik uitdagen met de verkenning van het rurale als een actieve en kritische plek binnen de hedendaagse kunst. Myvillages was in 2019 editor van The Rural (DoCA-MIT). Recent was Feenstra te zien in Van Abbemuseum (2024), Bundeskunsthalle Bonn en Casco Art Instituut (2025).
Twan Huijsmans is als onderzoeker en docent verbonden aan de afdeling Politicologie van de Universiteit van Amsterdam. Hij doet voornamelijk onderzoek naar geografische patronen in politieke houdingen en stemgedrag en de onderliggende verklaringen daarvoor, zowel specifiek in Nederland als in internationaal vergelijkend perspectief. Verder onderzoekt hij in bredere zin hoe dagelijkse contexten waarin mensen zich bevinden, zoals de werk- en woonomgeving, beïnvloeden hoe mensen naar de politiek kijken.
Esther Peeren is hoogleraar Cultural Analysis aan de Universiteit van Amsterdam. Ze leidde van 2018 tot 2024 het onderzoeksproject Imagining the Rural in a Globalized World, waarin ze met een team onderzoekers verbeeldingen van het platteland in Nederland, het VK, de VS, China en Zuid-Afrika onderzocht. Uit dit project kwamen twee Open Access collecties voort: Planetary Hinterlands: Extraction, Abandonment and Care (2024) en Rural Imaginations for a Globalized World (2025).
Tjalling Valdés-Olmos is universitair docent Media en Cultuur aan de Universiteit van Amsterdam. Zijn onderzoek en publicaties behandelen een breed scala aan onderwerpen op het snijvlak van dekoloniale en koloniale studies, met een specifieke interesse in genre, emotie en niet-stedelijke geografieën. Hij is co-redacteur van Rural Imaginations for a Globalized World (Brill 2025) en winnaar van de UvA FGw Onderwijsprijs 2025 voor het vak “Friendship & Its Others: Coexistence, Coalitions, Conflict and Care”.
