The creative process
‘Zeg maar alles wat u te binnen schiet’, zegt de psychoanalyticus tegen zijn client.
Dit klinkt eenvoudig, maar vrije associatie blijkt in de praktijk moeilijk. De client moet
immers toelaten dat het onbewuste naar boven komt, zonder het te kunnen
controleren. Er is een delicate balans nodig tussen loslaten en concentratie, tussen
overgave en reflectie. Deze paradox van de vrije associatie vertoont opvallende
gelijkenis met het creatieve proces. Ook kunstenaars beschrijven hoe ze moeten
leren vertrouwen op wat ‘vanzelf’ opkomt, terwijl ze tegelijkertijd vakmanschap en
discipline nodig hebben om niet doof te blijven voor deze impulsen en om er op een
kunstzinnige manier vorm aan te geven. Hoe ontstaat dit creatieve proces? Onder
welke condities komt het tot bloei? Wat blokkeert het? Welke rol spelen angst en
zelfcensuur? En hoe verhouden zich in dit proces de bewuste vaardigheden tot de
onbewuste inspiratie? Christien Brinkgreve en Oek de Jong onderzoeken samen de
mysteries van het creatieve proces. Koen Hilberdink treedt op als moderator.
Oek de Jong is een veelgelezen en veelvuldig bekroond romanschrijver
en essayist. Hij heeft grote interesse voor het creatieve proces, met name
voor de werking van het onbewuste, het geheugen en de herinnering bij het
schrijven. Romanschrijven is voor hem bij uitstek verkenning van de menselijke
binnenwereld en intimiteit. In zijn essay Wat alleen de roman kan zeggen
beschouwt hij dit als de grote kracht van de roman in tijden van dominante
beeldcultuur. Zijn laatste publicaties: Zwarte schuur (2019, roman,
Librisnominatie, Boekenbonprijs), Het glanzend zwart van mosselen.
Autobiografie Essay Reisverhaal Cultuurkritiek 1980-2020 (2020, verzamelde
essays), De magie van het beeld (2021, essay over beeldende kunst), Man
zonder rijbewijs (2022, roman, Librisnominatie).
Christien Brinkgreve is emeritus hoogleraar sociale wetenschappen, schrijver
en bestuurslid van de Stichting Breukvlakken. Naast haar academische werk
schrijft zij voor een breder publiek. Centraal staan thema’s als intieme relaties
(tussen mannen en vrouwen, ouders en kinderen), het omgaan met emoties,
zelfkennis en de impact van maatschappelijke veranderingen op gezins- en
machtsverhoudingen. Haar boek Beladen huis vindt grote weerklank.
Koen Hilberdink is biograaf en bestuurslid van de Stichting Breukvlakken. Hij
promoveerde op Ik ben een vreemdeling. Ik sta apart. Een biografie van Paul
Rodenko (2000). Daarna verschenen van zijn hand biografieën van dichter
Hans Lodeizen en uitgever Johan Polak. Recent verscheen Strijd om de ziel.
Het leven van P.C. Kuiper (1919–2002) in de psychiatrie. Met Wiljan van den
Akker bezorgde hij onlangs Werkversies van ‘Op weg naar het einde’ uit het
archief van J.B.W. Polak. Thans werkt hij aan een biografie van dichter en
psychiater Rutger Kopland, pseudoniem van Rudi van den Hoofdakker.
Sinds 2020 organiseert Breukvlakken samen met de stichting Literair Theater
Perdu vier thema-avonden per seizoen waarin de blik voorbij de waan van
de dag wordt gericht op onze maatschappij en hoe we individueel en
gezamenlijk onze omgeving vormgeven. Dit jaar draaien de thema-avonden
rond Creativiteit.
Creativiteit is uitgegroeid tot een van de meest gewaardeerde vermogens
van onze tijd. We onderzoeken hoe de scheppende krachten van de mens
een tegenwicht kunnen vormen tegen de destructieve krachten die, zowel in
de wereldpolitiek als in het binnenlands beleid, de boventoon voeren. Hoe
vindt creativiteit haar weg, hoe werkt dit proces? Hoe is deze potentie te
ontwikkelen? En wat heeft de psychoanalyse over creativiteit te zeggen?
De vier avonden vormen een zoektocht reikend van het individuele tot het
collectieve, van het persoonlijke proces naar creativiteit als maatschappelijke
kracht. We bekijken creativiteit zowel als een artistieke vorm van zelfexpressie,
als een manier om de destructieve krachten van een trauma te temperen en
als een manier om verzet vorm te geven.
Tickets (inclusief consumptiebon voor koffie/thee): € 19,95 / 65+, Stadspas en studenten: € 13,50 | seizoenskaart voor de 4 CREATIVITEIT avonden: € 70,00 | livestream: € 10,00
Aanbieding: Passepartout voor 4 x Thema-avonden rond Creativiteit 2025 – 2026 à 70 euro.
Breukvlakken is ook te vinden op Instagram, Facebook, LinkedIn en via hun website.
