Donna Haraway

Wat is de invloed van het gedachtegoed van Donna Haraway op de wetenschap en de maatschappij?

De Amerikaanse denker Donna Haraway nodigt ons in deze Tegenlicht uit om, zoals ze het zelf formuleert, ‘bij de problemen te blijven’: een alternatief voor zowel het blinde vertrouwen in technologische redding als voor het verlammende cynisme dat de wereld al verloren verklaart. Samen met de 81-jarige Haraway kijken we naar de wereld van vandaag en morgen, aan de hand van enkele van de ideeën waar ze bekend om werd. Dit jaar won Haraway de prestigieuze Erasmusprijs voor haar oeuvre en de buitengewone bijdrage die zij daarmee leverde aan de wetenschap. Tijdens deze Meet Up gaat de documentaire van Tegenlicht in première. Daarna gaan we in gesprek met kenners van het uitgebreide werk van Donna Haraway over de invloed en bijdrage die zij deed aan verschillende disciplines.

Met in dit programma Marijntje Denters Researcher VPRO Tegenlicht Lydia Baan Hofman Klimaatfilosoof, adviseur voor de Wetenschappelijke Klimaatraad

Meer over de documentaire

We leven in een tijd vol crises: een crisis van klimaat en biodiversiteit, geweld tegen migranten, oorlog en genocide. Volgens Haraway is het onvoldoende om te hopen op een wonder of ons neer te leggen bij wanhoop. Ze roept op om de chaos niet te vermijden, maar om er middenin te blijven bewegen. Dat betekent de rommelige werkelijkheid onder ogen zien en gezamenlijk verantwoordelijkheid nemen voor hoe we erin handelen. Haraway verzet zich tegen het idee dat we de wereld van buitenaf objectief en onbelichaamd kunnen overzien. In plaats daarvan pleit ze voor ‘gesitueerde kennis’, die erkent waar je zelf staat en wie je bent. Alleen zo kunnen we betekenisvolle antwoorden vinden op de vragen van onze tijd.

Haar concepten, van de vroege ‘cyborg’ tot latere ideeën als ‘sympoiesis’ (maken-met) en ‘making kin’ (verwanten maken), laten zien dat niets op zichzelf bestaat. Alles ontstaat in relatie. ‘Bij de problemen blijven’ is oncomfortabel, maar het is een opdracht: onze medeplichtigheid en sterfelijkheid erkennen, én zorgzame verbindingen aangaan, ook met niet-menselijke wezens. Haraways denken biedt geen ontsnapping aan onze crises, maar een manier om er verantwoordelijk en creatief in te handelen.