De originelen: David Hume

Zelf stelde hij dat zijn filosofische debuut ‘doodgeboren van de pers kwam’, maar weinig werken hebben de moderne westerse filosofie zo beïnvloed als David Humes Traktaat over de menselijke natuur. Bert Keizer wekt Humes magnum opus opnieuw tot leven.

Wanneer de ene biljartbal een tweede bal aantikt, gaat die tweede bal rollen. Een kwestie van oorzaak en gevolg? Nee, zegt David Hume (1711-1776). We zien slechts dat twee gebeurtenissen elkaar opvolgen, van de causaliteit zelf hebben we geen kennis.

Alle menselijke kennis komt voor uit zintuiglijke waarnemingen. En daarmee is alle kennis voorlopig. Want tot nu toe opgedane indrukken, geven geen garanties voor de toekomst. Zo vestigde Hume zijn reputatie als rigoureuze scepticus en empiricus. Hume zou uitgroeien tot een van de belangrijkste denkers van de Verlichting, maar werd bij leven lang niet altijd begrepen. Vooral met zijn atheïsme joeg hij tijdgenoten schrik aan.

Wat vertelt David Hume ons vandaag? Bert Keizer kroop in de huid van Hume voor een hervertelling van het Traktaat over de menselijke natuur. ‘Strikt redenerend blijkt er eigenlijk geen enkele bewering over de wereld te kloppen. Niet in de filosofie en niet in het dagelijks leven.’ Genoteerd, maar waar brengt dat ons?

Over Bert Keizer
Bert Keizer (1947) is arts, filosoof en schrijver. Recent verschenen van zijn hand onder meer de filosofische boeken Het raadsel van de geest en Voltooid, waarin Keizer Humes essay Over zelfdoding herinterpreteert. In zijn column in Trouw schrijft Keizer wekelijks over het raakvlak tussen filosofie en zorg.

Al eeuwenlang wagen telkens nieuwe schrijvers zich aan hervertellingen van sprookjes en mythen. Maar wat gebeurt er als eigentijdse denkers de ideeën van de oude filosofen opnieuw vertellen? In de reeks De originelen kruipen schrijvers in de huid van sleutelfiguren uit de geschiedenis van de filosofie.