De Balie on Tour: het tegendraadse feminisme van Belle van Zuylen

Hoeveel zeggingskracht heeft het werk van Belle van Zuylen vandaag de dag, in een tijd waarin feministen weer op de barricades staan?

Slot Zuylens beroemdste bewoner Belle van Zuylen (1740 – 1805) was haar tijd ver vooruit. Ze verzette zich tegen de ongelijkheid en verstikkende etiquette van haar adellijke milieu, waarin voor vrouwen in het bijzonder weinig vrijheid was. In een tijd waarin je als vrouw werd geacht in de pas te lopen, gold Belle van Zuylen als een dwarse vrijdenker die haar eigen weg ging. In haar brieven, romans en pamfletten kaartte ze de afhankelijke positie van vrouwen veelvuldig aan en pleitte ze voor persoonlijke autonomie. Daarmee was ze een literaire voorloper van de latere feministische beweging.

Tot welke feministische thema’s verhield Belle van Zuylen zich in haar werk? En hoeveel zeggingskracht heeft haar werk vandaag de dag, in een tijd waarin feministen weer op de barricades staan? Deze avond gaan wij in gesprek met onder anderen schrijver Joke J. Hermsen, podcastmaker Maartje Duin en historicus Lotte Houwink ten Cate over de politiek van het huwelijk, verzet tegen je eigen milieu en het tegendraadse feminisme van Belle van Zuylen. Dat alles in het huis waarin Belle opgroeide en waaraan ze zo graag wilde ontsnappen.

Joke J. Hermsen (1961) is een Nederlandse schrijfster en filosofe. In 1993 promoveerde ze aan de Universiteit Utrecht op een proefschrift over Lou Andreas-Salomé, Belle van Zuylen en Ingeborg Bachmann. In 2008 verscheen haar roman De liefde dus over schrijfster en filosofe Belle van Zuylen, wat werd genomineerd voor de longlist van de Libris Literatuur Prijs en in datzelfde jaar werd zij voor haar volledige oeuvre bekroond met de Halewijnprijs.

Lotte Houwink ten Cate (1990) is auteur en historicus gespecialiseerd in de sociale en politieke geschiedenis van West-Europa. Ze promoveerde op de feministische tweede golf en seksuele ethiek aan Columbia University in New York. Ze publiceerde verschillende academische artikelen en schrijft over seks, feministische politiek en moederschap voor de Volkskrant en NRC. In 2024 verscheen haar boek De mythe van het gezin waarin zij aantoont dat de hedendaagse invulling van het “kerngezin” pas kort bestaat.

Maartje Duin (1975) is een Nederlands journaliste en podcast/documentairemaakster. Zij begon als schrijvend journalist voor o.a. NRC en de Volkskrant en ontwikkelde zich tot radio-/podcastmaker. In haar prijswinnende podcast De plantage van onze voorouders (2020) onderzocht zij de rol van haar eigen adellijke voorouders in het Surinaamse slavernijverleden. In de podcast Mina en Mevrouw onderzocht zij het leven van de dienstbode van haar overgrootmoeder gravin van Lynden-Calkoen.