Avond van de dood XL

Hoe maken we de dood bespreekbaar? Een avond waarin hart, hoofd en handen worden aangesproken.

Het Humanistisch Verbond organiseert in samenwerking met Pakhuis de Zwijger en andere partners de tweede Avond van de Dood. Tijdens dit jaarlijkse minifestival verkennen we onze sterfelijkheid in alle opzichten. Een onderwerp dat onlosmakelijk bij het leven hoort, maar toch zo vaak op de achtergrond of oppervlakte blijft. Dit jaar ligt de focus van de avond op het gesprek. Als we met de dood worden geconfronteerd, welke woorden doen er dan toe en welke juist niet? Kan je iets verkeerds zeggen? Kan het gesprek ooit makkelijk worden of per definitie niet? Hoe belangrijk is het spreken over de dood eigenlijk? Of gaat het meer om luisteren? Samen gaan we deze vragen onderzoeken. We gaan luisteren naar eerlijke en echte verhalen, waarbij we de zwaarte maar ook de lichtheid een plek geven. Maar er is ook volop ruimte om met anderen het gesprek aan te gaan, ervaringen op te doen of creatief te zijn. Laagdrempelig en diepgaand. Doe je mee?

19.30 – 20.25 | Plenaire opening | Grote Zaal

Wat betekent het om te leven terwijl de dood dichtbij is en hoe beïnvloedt dit de relatie en gesprekken met je omgeving? Tijdens de plenaire opening vertellen Claudia van Deudekom en Jurriaan Bles over hun persoonlijke reis, hoe Claudia’s naderende dood hun leven en vriendschap veranderden en hun overtuiging dat praten over de dood het leven completer maakt. Rouwtherapeut Ilja Degenaar spreekt met mensen van allerlei achtergronden over hoe zij omgaan met verlies. Zij deelt vanavond kennis uit haar praktijk maar praat ook mee als ervaringsdeskundige door het verlies van haar vader en kind. Het gesprek wordt begeleid door Tatjana Almuli. Oedspeler Nawras Altaky neemt ons mee in een muzikaal gesprek met de dood.

Samen met Nawras Altaky Zanger en ud speler Tatjana Almuli Schrijver, journalist en fotograaf Jurriaan Bles Theatermaker, Communicatietrainer, Jeugdtheater Claudia van Deudekom Coach, Trainer, Spreker Ilja Degenaar Supervisor, Traumatherapeut, Expert in Rouw & Verlies

20.45 – 22.15 | De Tussenruimte: een zintuigelijke ervaring | Studio

Speciaal voor de Avond van de Dood ontwikkelde Dood Gaan We Allemaal samen met Werkplaats van de Woestijne een unieke beleving. Stap in de Tussenruimte en ervaar wat er met je lichaam gebeurt tussen sterven en uitvaart. Een zintuiglijke ervaring over afscheid nemen.
Voor dit programmaonderdeel zijn per ronde van 30 minuten maximaal 20 plekken beschikbaar.

Dood Gaan We Allemaal (DGWA) is een platform over de dood, rouw en afscheid nemen. Het werd opgericht door Alexander van der Meer en Aldo Bruining. Met offline evenementen en online content confronteren ze bezoekers met (hun eigen) sterfelijkheid. Zo nodigen ze ons uit het gesprek aan te gaan. Voor DGWA is de dood zelf niet iets om bang voor te zijn. Het is een natuurwet, en je kunt ermee omgaan zoals jij dat wil. Hun gereedschap hierin: kwetsbaarheid, nieuwsgierigheid, openheid, een vleugje zwarte humor en goede muziek.

Werkplaats van de Woestijne, onder artistieke leiding van Bart van de Woestijne, smeedt levensvragen om tot denkervaringen. Ze brengen deze denkervaringen naar plekken waar ze niet vanzelfsprekend zijn: van sportscholen tot rechtbanken, van stadspleinen tot bedrijfskantines. Door middel van zintuiglijke, fysieke ervaringen stimuleren ze mensen om stil te staan bij wat ons fundamenteel verbindt: onze menselijkheid, kwetsbaarheid en sterfelijkheid.

Dit programmaonderdeel duurt ongeveer een half uur en er vinden 3 rondes plaats

Met in dit programma Aldo Bruining ADE Beats / Programmeursgilde Alexander van der Meer Co-director ROEF Amsterdam Bart van de Woestijne Schrijver en theatermaker

21.15 – 22.30 | Lampje erop: een theatrale talkshow | Grote Zaal

‘Lampje erop, over dood gesproken’ is een theatrale talkshow van Wendelien Wouters en Wendy Tollenaar waarin gewone mensen met een bijzonder verhaal over ‘dood’ centraal staan. Met interviews die raken en kunstzinnige intermezzo’s wordt een unieke beleving gecreëerd waarin gasten de hoofdrol spelen. Deze editie spreekt met gasten over hun ervaring met euthanasie.

Wendelien Wouters is theatermaker, presentator en dagvoorzitter. In haar theaterprogramma ‘Lampje erop’ geeft zij een podium aan gewone mensen met bijzondere verhalen afgewisseld met creatieve intermezzo’s. Wendelien wekt vertrouwen en weet echte verhalen naar boven te halen.

Wendy Tollenaar is auteur, verlies- en rouwtherapeut, praktijk ondersteuner psychische zorg en theatermaker. Af en toe begeleidt zij uitvaarten op maat. Verlies, rouw en dood in alle soorten en maten zijn een rode draad in haar werk. Wendelien en Wendy vinden elkaar in de liefde voor theater en in de ontmoetingen met mensen en hun verhalen.

Deze voorstelling is mede mogelijk gemaakt door de Nederlandse Vereniging voor een Vrijwillig Levenseinde (NVVE).

Met in dit programma Wendelien Wouters Dagvoorzitter Wendy Tollenaar Auteur

20.45 – 21.30 | Virtueel onsterfelijk | IJzaal
Een gesprek over technologie en de dood

AI-chatbots waardoor je kunt blijven praten met overledenen, VR-ervaringen waarin je weer met ze kunt samenzijn, digitale herinneringen die nooit vervagen. De technologie is er, maar hoe verandert dit onze relatie tot overledenen en onze omgang met de dood? Ontdek wat er mogelijk is met ‘deathtech‘ en ga in gesprek over de levensbeschouwelijke vragen die deze ontwikkelingen oproepen. Blijven overledenen anders bij ons? Verandert onze verhouding tot de dood? En wat willen we dat er van ons achterblijft?

Mediawetenschapper Esther Hammelburg onderzoekt de toenemende vervlechting van digitale en fysieke omgevingen in hoe we de wereld zien, begrijpen en erdoorheen bewegen. Ze bestudeert onder meer de impact van digitale technologie op onze relatie met overledenen en de dood. Esther is hoofddocent en senior onderzoeker aan de Hogeschool van Amsterdam, en directeur van het Society 5.0 Festival.

Derk Wijkamp is ethicus, filosoof en schrijver. Waar hij begon in de medische ethiek, heeft hij zich nu toegelegd op de filosofie en ethiek van moderne technologie en AI. Altijd vanuit de mens geredeneerd, analyseert hij hoe het inbreekt in liefde, dood, schoonheid en troost. Kortom, hoe het ons mens-zijn beïnvloed. Naast zijn werk als ethicus schrijft hij poëzie en verhalen, die hij publiceert en opneemt in zijn kleinkunstvoorstellingen.

Met in dit programma Esther Hammelburg Mediawetenschapper aan de HvA en directeur van festival Society 5.0 Derk Wijkamp Ethicus, filosoof en schrijver

21.30 – 22.15 | Death in different cultures: a storytelling session | Expo

Dompel je onder in drie prachtige verhalen over de dood, vanuit verschillende delen van de wereld. Professioneel verhalenverteller Sahand Sahebdivani en zijn collega’s Irina Koriazova en Fernando Rodil nemen je mee op een reis door werelden waar dood en leven elkaar op verschillende manier tegenkomen.

Sahand Sahebdivani (Teheran, 1980) is verhalenverteller, muzikant en oprichter van cultureel centrum Mezrab in Amsterdam. Als kind vluchtte hij met zijn ouders uit Iran naar Nederland, waar hij opgroeide tussen verhalen, muziek en migratie. Wat begon als kleinschalige vertelbijeenkomsten in een theehuis groeide onder zijn leiding uit tot een bruisend podium voor muziek, theater en storytelling.

Sahand trad op in binnen- en buitenland en werd in 2014 verkozen tot Verteller van het Jaar. Samen met Raphael Rodan won hij in 2017 de Amsterdam Fringe Gold Award voor My Father Held a Gun. In 2020 ontving de Mezrab de Amsterdamprijs voor de Kunst voor beste prestatie.

In dit programmaonderdeel is Engels de voertaal.

Met in dit programma Sahand Sahebdivani Storyteller - director of Mezrab Cultural Centre Irina Koriazova Storyteller Fernando Rodil Instructional Designer | Filmmaker

20.30 – 22.30 | Tussen Hier en Daar: een interactieve speurtocht over de dood | Hele gebouw

Ga op verkenning door het Pakhuis en vind alle 4 stations die jou uitnodigen met jezelf of een ander in gesprek te gaan over de dood. Speciaal voor de Avond van de Dood bedacht brengt Eva Kiemeney deze vrolijke en toch diepgaande speurtocht tot leven. Voor als je het zitten en luisteren even wilt inruilen voor een creatieve en vrolijke wandeling.

Eva Kiemeney heeft een achtergrond in de journalistiek, sociaal ondernemerschap en branding en heeft Eva inmiddels meerdere projecten en startups opgezet over uiteenlopende onderwerpen. Van journalistieke bijscholing, hoe een impactcarrière te starten tot aan de plastic soep en Alzheimer. En nu grijpt ze de dood aan. Haar nieuwe missie? Van de dood een levend gespreksonderwerp maken. Dat doet zij met het bedenken en organiseren van verschillende awareness eventsvoor Je Laatste Feestje.

Dit programma onderdeel is ontwikkeld door Eva kiemeney On a personal mission to normalize conversations about death

20.30 – 22.00 Speeddate met Humanistisch Geestelijk Verzorgers | Workspace

Hoe denk jij over de dood? Hoe zou jij herinnerd willen worden? Zou je zelf willen bepalen wanneer je doodgaat? Vanavond kun je speeddaten met een humanistisch geestelijk verzorger over dit soort niet-alledaagse vragen. Op veilige wijze nemen ze je even mee in een ontmoeting met de toekomst waarvan we allemaal weten dat die ooit gaat komen. Geen bovennatuurlijke antwoorden, maar aardse en eerlijke gesprekken van mens tot mens. Na afloop ontvang je het boekje ‘gedachtekracht’, dat je kan helpen om zelf of met anderen in gesprek te gaan over de dood en over het leven.

Humanistisch geestelijk verzorgers bieden professionele ondersteuning omtrent zingeving en levensvragen. HGV’ers laten zich inspireren door humanistische waarden als eigenheid, autonomie, gelijkwaardigheid en open waarneming. Een HGV’erricht zich op wat voor jou van waarde is en wat zin en betekenis kan geven.

De gespreksmarkt

In de foyer staan verschillende organisaties die betrokken zijn bij het gesprek over de dood. U kunt kennismaken, meedenken of iets uitproberen. Aanwezig zijn o.a. Humanistisch Verbond, Humanistische Sprekers bij Uitvaarten, PAL in de stad en de NVVE.

Ruilboekenkast

Heb je een mooi boek over de dood, sterven of rouw dat je wil delen met iemand anders? Neem het mee en ruil het in voor een ander in onze ruilboekenkast.