Aelita: Queen of Mars, met live muziek

Een zeldzame kans om de eerste Russische sciencefictionfilm uit de filmgeschiedenis te beleven: Aelita: Queen of Mars (1924), van regisseur Jakov Protazanov. In een nieuwe, adembenemende uitvoering met live muziek.

Aelita: Queen of Mars is een mijlpaal in de vroege filmgeschiedenis uit 1924, kort na de Russische Revolutie. Het scenario is gebaseerd op de roman van Aleksei Tolstoj en weerspiegelt zowel de utopische dromen als de ontnuchtering van de jonge Sovjetstaat.

De film is vooral beroemd om zijn visionaire art-decokostuums en constructivistische decors, ontworpen door Aleksandra Ekster en Isaak Rabinovich. Hun geometrische, futuristische ontwerpen beïnvloedden later filmmakers als Fritz Lang (Metropolis) en decorontwerpers in het Bauhaus-tijdperk.

Hoewel Aelita in zijn tijd niet onverdeeld positief werd ontvangen, is de film inmiddels uitgegroeid tot een cultklassieker. Geniet van de live begeleiding door pianiste Helena Basilova en elektronica-pionier Salvador Breed, o.a. bekend van zijn werk voor mode-ontwerpster Iris van Herpen.

Het verhaal volgt ingenieur Los, die via een radiosignaal contact maakt met de mysterieuze koningin Aelita van Mars. In zijn verbeelding reist hij naar de Rode Planeet, waar hij haar ontmoet en samen met haar een revolutie ontketent. De droomwereld van Mars weerspiegelt de sociale en politieke spanningen van de aarde — idealisme, macht en verlangen lopen in elkaar over.

Helena Basilova, piano
Het fascinerende werk van pianiste Helena Basilova omvat twee werelden: de wijde wereld van haar Russische afkomst en de contemporaine wereld van moderne componisten en technologie. Doordrongen van traditie en interpretatie werkt Basilova samen met componisten en artiesten over de gehele wereld en zoekt ze naarstig naar nieuwe raakvlakken tussen uitvoerend kunstenaar en publiek.

Haar meest recente album – met muziek van Medtner, Myaskovsky, Prokofiev, Janáček, Schnittke en Bagri – is een eerbetoon aan de fantasie. Elena Firsova droeg er haar nieuwe compositie A Fearful Fairy Tale aan bij. Helena omarmt muziekoverstijgende aspecten die binnen de context van een bepaald programma passen. In haar concertreeks in de Amsterdamse Uilenburgersjoel ontstonden samenwerkingen tussen lichtontwerp, bewegende beelden, geïmproviseerde muziek en poëzievoordracht. Helena is gefascineerd door de geluidstovenaars uit voorbije tijden, die hun instrumenten leven inbliezen met poëzie, vrijheid en verbeeldingskracht.

De aansluiting bij traditie werd zeer persoonlijk toen Helena de muziek van wijlen haar vader ontdekte, Alexander Basilov, die via zijn leraren Alfred Schnittke en Lev Naumov teruggreep op de vermaarde Russische pianoschool van Heinrich Neuhaus.

Tegelijkertijd heeft Helena een diep gevoel van het ‘nu’; alle muziek is in zekere zin 21ste-eeuws vanwege de tijd waarin ze ten uitvoer wordt gebracht.

Vanaf 2016 is Helena docent Piano aan het ArtEZ Conservatorium.

Salvador Breed, elctronica
Salvador Breed creëert en vormt geluid en technologie voor uiteenlopende contexten, zoals liveperformances, modeshows, videokunst en interactieve kunstinstallaties.

De Nederlandse kunstenaar houdt zich bezig met de manier waarop akoestiek, natuurlijke ambiance, stilte en ruimte elkaar verrijken. Met subtiele middelen verruimt hij onze opvattingen over luisteren, ervaren en voelen. Breed kun je zowel als choreograaf van geluid beschouwen als componist: hij handelt op een manier die zelfs de meest schrille klanken laat samenwerken, waardoor momenten die we vluchtig achten aan betekenis winnen.

Met veldopnamen en zowel vintage analoge als moderne technologieën schept hij sferen, bewegingen en impact, waarbij de grenzen tussen muziek en sounddesign vervagen.

Als medeoprichter van het ruimtelijke-geluidsbedrijf 4DSOUND is hij gespecialiseerd in het componeren van ruimte als essentieel element van soundtracks — terwijl hij de technische mogelijkheden op dit terrein steeds verder oprekt.

Hij werkte o.a. samen met modeontwerper Iris van Herpen en voor grote merken als Chanel en Burberry.